Wskazówki dla nauczycieli akademickich dotyczące adaptacji materiałów dydaktycznych na zajęcia ze studentami z niepełnosprawnością wzrokową

1. Pliki PDF, w których nie można zaznaczyć tekstu (np. skany, zdjęcia) będą niedostępne dla osób korzystających z programów udźwiękawiających (osoby niewidome, niektóre osoby słabowidzące oraz z dysleksją). W miarę możliwości staraj się udostępniać materiały w formatach .docx, .pptx, .odt lub w plikach PDF, w których możliwe jest zaznaczenie tekstu.
2. Grafiki, dopóki ich nie opiszesz, będą niedostępne dla osoby niewidomej. Postaraj się opisać najważniejsze rzeczy w kontekście treści lub zadania, któremu grafika ta towarzyszy. Jeśli nie chcesz, żeby opis obrazka był widoczny dla każdego użytkownika, a jedynie dla osób korzystających z programów udźwiękawiających, umieść opis w postaci teksu alternatywnego. W edytorze tekstu Microsoft Word możesz to zrobić klikając prawym przyciskiem myszy na wstawionym obrazie, a następnie wybierając polecenie “Edytuj tekst alternatywny”. W przypadku grafik umieszczanych na platformie Moodle (np. Pegaz) tekst alternatywny możesz dodać w oknie właściwości obrazka.
3. Filmy mogą być niedostępne zarówno dla osób niewidomych, jak i Głuchych oraz słabosłyszących. W miarę możliwości staraj się wybierać takie filmy, które posiadają napisy (dla osób Głuchych i słabosłyszących) i/lub audiodeskrypcję (dla osób niewidomych).
4. Zadania na platformie Moodle wykorzystujące mechanikę “Przeciągnij i upuść” mogą być trudne do wykonania dla osób niewidomych oraz tych z niepełnosprawnością ruchową w zakresie kończyn górnych. Jeśli wśród osób dla których przygotowujesz zadania jest taka osoba, staraj się wybierać inne rodzaje zadań. 
5. Używaj nagłówków stosując style nagłówków (galeria “Style” na karcie “Narzędzia główne” w Microsoft Word). Dzięki temu poruszanie się po dokumencie będzie łatwiejsze dla wszystkich, również dla osób niewidomych.
6. Jeśli wyróżniasz tekst poprzez formatowanie (np. pogrubienie, podkreślenie, kursywę, kolor) poinformuj o tym czytelnika początku tekstu. Dzięki temu osoba niewidoma będzie mogła skonfigurować swój program udźwiękawiający tak, aby informował ją o zmianach formatowania.
7. Staraj się nie używać tabel do wizualnego rozmieszczenia treści. Jeśli przedstawiasz dane w formie tabelarycznej oznacz wiersz nagłówka. Ułatwi to zapoznanie się z tabelą osobom niewidomym.
8. Staraj się nie używać justowania. Zamiast tego wyrównaj cały tekst do lewej strony. Staraj się też używać fontu bezszeryfowego (np. Arial, Tahoma, Verdana). Ułatwi to czytanie osobom słabowidzącym.
9. W miarę możliwości zapisuj tekst w jednej kolumnie. Ułatwi to poruszanie się po nim osobom niewidomym.
10. Oznacz język treści. Ułatwi to odczytywanie zawartości osobom niewidomym. Żeby oznaczyć język treści w programie Microsoft Word zaznacz tekst, a następnie kliknij w oznaczenie języka znajdujące się na pasku stanu w lewym dolnym rogu okna edytora tekstu. 
11. W przypadku dialogów, staraj się oznaczyć wypowiedzi poszczególnych osób imionami lub sformułowaniami typu “Osoba A.”, “Osoba B.” itd. Ułatwi to osobom niewidomym zorientowanie się do kogo należy dana wypowiedź. 
12. W dokumencie tekstowym poprzedź numer zadania skrótem “zad.” lub słowem “zadanie”. Ułatwi to odnalezienie konkretnego zadania osobie niewidomej.

 

Przykładowe zadanie –krzyżówka przed i po adaptacji:

Źródło:Business Result, Elementary, Student's Book; David Grant, John Hughes & Rebecca Turner, Oxford University Press, 2009.

Adaptacja:

Ex. 3. Read the definition and write the word that best corresponds with it. The number of letters is given in brackets. This exercise was originally a crossword.

1. a seat in the middle of the plane (5) - …
2. you wait here before you board the plane (4) - …
3. you show your ticket here and get your boarding card (7) - …
4. your passport is checked here: passport (7) - …
5. the cheapest type of ticket (7) - …
6. a long line you wait in (5) - …
7. you pack your clothes in these (4) - …
8. the building at the airport you leave from or arrive at (8) - …
9. your flight is stopped maybe because of bad weather (9) - ...